Tarih: 28.03.2024

Afşin'in Coğrafyası

Büyük bir kısmı Akdeniz bölgesi içerisinde yer alan, Kahramanmaraş iline bağlı, Afşin ve Elbistan, coğrafi alan olarak Doğu Anadolu bölgesinin yukan Fırat bölümünün en batı kesiminde yer almaktadır. Şu halde araştırma alanımız olan Afşinve çevresi Akdeniz bölgesi, Orta Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinin birbirine en çok yaklaştığı, dolayısıyla değişik iklim özelliklerine sahip bölgelerinin kesiştiği ve 1230 m. yüksekliği olan bir alanda bulunmaktadır.

Toros sıradağlarının kuzeydoğuya doğru uzanan kollarından Binbo.ğa dağlarının doğu eteklerinde bulunan yöre toprakları, deniz etkisinden çok uzakta bulunması sebebiyle karasal iklim şartlarının hüküm sürdüğü bir yöre durumundadır. Yazları kurak ve sıcak kışları nispeten soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. Bu durumun nedeni ise bölgenin iklim karakterini yukarıdaki bilgiler çerçevesinde değerlendirdiğirnizde; daha çok coğrafi faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. İklim elemanlarını tek tek ele alarak açıkladığırnızda bu durumu daha iyi belirtmiş oluruz.

Meteoroloji Genel Müdürlüğünün verilerine göre bölgede yıllık ortalama sıcaklık 9.9° C' dir. Ülkemiz genelinde yıllık ortalama sıcaklık bölgelere göre 3 C ile 29 C arasında değişmektedir. Akdeniz bölgesinde 18-14 C arasında değişirken, Orta Anadolu'da 10- 12 C, Doğu Anadolu'nun doğu kesimlerinde 3 C'ye kadar düşmektedir. Bu değerleri inceleme alanına yakın merkezlerle karşılaştırdığırnızda, alanın 55 km güneybatısında yer alan Göksun' da .9 C, 146 km güneyinde yer alan Kahramanmaraş'ta 15.5 C, 291 km kuzeyindeki Sivas'ta 8.2 C olduğu görülmektedir. Bu değerler enlem ve boylam farkı dikkate alınarak karşılaştırıldığında, alanın güneyinde yer alan merkezlerde sıcaklığın arttığı, kuzeyindeki merkezlerde sıcaklığın düştüğü görülmektedir. Yörede en düşük sıcaklık -26.8 C ile Şubat ayında ölçülürken, Göksun' da -32.2 C ile Şubat, Kahramanmaraş'ta -9 C ile Ocak, Sivas'ta -34.6 C ile Ocak ayında ölçülmüştür. İnceleme alanının çevresindeki merkezlerin Şubat ayı ortalamalarına bakhğımızda, Göksun -32.2 C Kahramanmaraş'ta -9 C, Sivas -34.4 C olarak ölçülmüştür. YÖrede en yüksek sıcaklık 37.5 C ile Temmuz ayında ölçülürken, Göksun'da 37.3 Ağustos, Kahramanmaraş'ta 42.6 C ile Ağustos, Sivas'ta 38.3 ile Temmuz ayında ölçülmüştür.

Orta ve Doğu Anadolu bölgeleri karasal iklimi ile Akdeniz bölgesi ılıman ikliminin geçiş bölgesi üzerinde yer alan bölgede yağışlar Ekim sonunda Mart ortalarına kadar kar şeklinde, Mart ayı ortalarında Ekim ayı sonuna kadar yer yer yağmur şeklindedir.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre Afşin' de ortalama yıllık yağış miktarı 419.2 mm'dir. Bu değerler Kahramanmaraş'ta 708.1, Göksun'da 607.6, Elbistan'da 387.9 ve Sivas'ta 413.3 mm' dir.

Yağışla ilgili tablo ve grafikler incelendiğinde denize uzaklık ve yakınlığın yağış üzerindeki etkisi hemen görülmektedir. Denize yakın ve deniz etkilerine açık olan Kahramanmaraş ile Göksun' da daha çok yağış düşerken, denize uzak olan Afşin, Elbistan ve Sivas'a daha az yağış düşmektedir.

Afşin ve Elbistan' daki yağış tutan, Türkiye ortalamasının alhnda kalırken, Orta Anadolu ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ortalamalarından daha yüksektir.

Meteorolojik verilere göre Afşin ve Elbistan'ın yağış rejimi düzensiz olup mevsimlere göre dağılımı şöyledir. Yağış tutarının % 34'lük '142.7 mm) payı ilkbahar, % 6.9'luk (29.1 mm) payı yaz, % 18.1'lik (75.6 mm) payı sonbahar ve % 41'lik (171.9 mm) payı ise kış mevsimine düşmektedir.

Yörede en fazla yağış 562.2 mm ile 1991 yılında, en az yağışta 269.6 ile 1970 yılında görülmüştür. Ortalama 42.7 mm olan Mart ayı yağış tutarı en fazla 155.1 mm (1988), en az ise 8.4 mm (1986) arasında değişme göstermiştir. Bu duıumda en çok yağış kış mevsimine rastlarken onu ilkbahar ve sonbahar takip etmektedir. Buranın yaz aylarında da tamamen kurak geçmediği görülmektedir. Bu iklim şartları içerisinde bölgede doğal bitki örtüsü olarak karasal iklime özgü küçük ve bodur bitkiler yetişmekte yüksek kesimlerde ise yer yer çam ve meşe ağaçları yetişmektedir .

Konumu ve Yüzey Şekilleri
Afşin-Elbistan: Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden, İç Anadolu Bölgesi' nin Yukarı Kızılırmak, Doğu Anadolu Bölgesi' nin Yukarı Fırat, Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nin Orta Fırat Bölgeleri ile, Akdeniz Bölgesi'nin Adana bölümünün birbirine yaklaşhğı yerde KMaraş İl Merkezi'nin kuzey bölümünde yerleşmişlerdir. Afşin; Elbistan Ovası'nın bahsında, Doğu Toroslar'ın kuzeye uzandığı Binboğa Dağları'nın eteklerinde, Elbistan ise, Elbistan Ovası'nın Güneybahsındaki Sardağ eteklerinde kurulmuştur. Her iki ilçe de Elbistan Ovası'nın bahsında, birbirine yakın dağlık alanda kurulmuşlardır.

Güney ve bahdan dağlarla çevrili olan Afşin yerleşim alam doğudan ve kuzeyden Elbistan Ovası'na açılmaktadır. Afşin; ilkçağlarda Binboğa Dağları'nın doğu eteklerinden doğan akarsuların yamaçlardan taşıdığı materyali yığarak meydana getirmiş olduğu birikinti konisi üzerinde yerleşmiştir.

Doğu Anadolu Bölgesinin bah sınırları içerisinde yer alan Afşin İlçesi KMaraş' a 146 km. uzaklıktadır. Doğusunda Elbistan İlçesi, güneyinde Ekinözü İlçesi, güneybahsında Göksun İlçesi, kuzeybatısında Kayseri İli Sarız İlçesi, kuzeyinde Sivas İli Gürün İlçesi ile komşudur. Elbistan İlçesi ise, kuzeyinde Sivas İli Gürün İlçesi ile komşudur. Elbistan İlçesi ise, bağlı bulunduğu KMaraş İli'ne 160 km. mesafede olup, güneyinde Ekinözü, Nurhak, bahsında Afşin, doğusunda Malatya, kuzeyinde Sivas iline komşudur.

Bölgenin Toprak ve Teknik Yapısı
Bölgenin 3. Derece deprem kuşağında yer alması, bugüne kadar önemli bir deprem olmadığı yönündedir. Kaydedilen depremlerde zeminin farklı oturumlanndan dolayı evlerde hasar yapmamıştır. Yerallı suyunun deprem şiddetini etkilemesi zayıf ihtimaldir. Yerallı suyu, heyelan, kaya düşmesi gibi doğal afetler pek görü1memektedir. Deprem alanında bu tür olayların meydana gelebileceği alanlara da rastlanmamıştır. Yapılan etütler sonucunda Afşin ve Elbistan'ın yerİeşİm alanlannın, yerleşmeye çok uygun olduğu görülmektedir.