Tarih: 29.03.2024

Sanayi

Afşin-Elbistan Linyitleri
Elbistan şehir merkezinin kuzeyinde bulunan Afşin-Elbistan Linyit havzasında linyit arama çalışmaları ilk olarak 1966 yılında başlamış ve 1967 yılında havzada linyitin varlığı saptanmıştır. Sürdürülen çalışmalar sonunda havzada yaklaşık 4 milyar ton civarında linyit rezervi tespit edilmiştir. Yaklaşık 120 km2'lik bir alam kapsayan linyit havzası, Kışla köy (A), Çöllolar (B), Afşin (C) ve Kuş Kayası (D) adı verilen ana sektör ile E ve F sektörlerinden oluşmaktadır.

Havzanın fizibilite çalışmalarına 1971 yılında başlanmış Madencilik Planlama ve Projelendirme Çalışmalarım bir Bah Alman firması üstlenmiştir.

Kışla köy sektöründeki madencilik çalışmaları T.K.İ'ye bağlı olarak 07.04.1975 tarihinde kurulan A.E.L. Müessesesi Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Bu müessesede bugün (1993 Haziran ayı itibariyle) 2.356 işçi, 515 memur görev yapmaktadır. Sadece Kışla Köy rezervi toplam rezervler içerisinde 582 milyon ton ile kendi payım almaktadır. Kışla Köy havzasının beslediği Termik Santra1i dört ünite üzerine inşa edilmiş ve bu ünitelerin üretim gücü.340 mw olup toplam üretim 1.360 mw'tır.

Tablo 27 : Aşağıda Elbistan-Afşin' de Bahsedilen Rezervlerle Kıyaslayacak Olursak Bu Alanın Üzerine 340 mw'lık 14 Ünite Daha Kurulabileceği Anlaşılacaktır.

  Kışla Köy A Sektörü Çollolar B Sektörü Afşin C Sektörü Kuşkayası D Sektörü E Sektörü F Sektörü
Maden Sahalannın Alanı (km2) 12.3 18.7 12.6 - - -
Linyit Rezervleri (yaklaşık M. ton) 582 850 350 1.198 382 30
Dekapaj Kalınlığı (m) 69.7 101.9 60.7 - - -
Linyit Kalınlığı (m) 32.8 45.7 27.8 36.14 21.45 4.13
Dekapaj Linyit Oranı 2.7:1 2.23:1 2.18:1 3.90:1 5.2:1 30.00:1
Açık İşletme Derinliği Sınır Değ. 36/133 32/179 49/100 - - -
Ortalama İşletme Derinliği (m) 102.7 147.6 38.5 - - -
Linyit Isı Değeri (kcal/kg) 1170 1185 1130 1100 - -
Ortalama Kül Yüzdesi (O, rutubet) 37.45 39.85 43.35 - - -
Ortalama Rutubet 53.12 53.30 52.41 - - -
Üretim (ton/yıl) 19.4 - - - - -
Kurulacak Termik Santral Kapasitesi 4x340 4x340 2x340 6x340 - -


Termik santrallerin resmi rakamlarla ekonomik ömrü 25-30 yıl olarak tespit edilmiştir. Bu ifadeye göre açıklayacak olursak bugünkü termik santrali gibi bu saha üzerine yanyana üç adet daha termik santralı kurulabilir. Ancak tabloda görüldüğü gibi rezervlerin değişik miktarlarda olması termik santrallerm hacminin de değişmesini zorunlu kılmaktadır. Örnek verecek olursak, 582 milyontonluk Kışla Köy havzası üzerinde dört ünitelik bir termik santra1i çalışmaktayken 1.198 milyon tonluk Kuşkayası havzası üzerinde alh ünitelik bir termik santra1inin inşasını zorunlu kılmaktadır.

Kışla Köy Havzası üzerine kurulan dört ünitelik termik santralinin yatırım tutarı 1973 yılı itibari ile cari fiyatlarla 148 milyar TL 1990 yılı sonu fiyatları ile ise 5.6 trilyonluk bir yük getirmesi bugünkü kuıulacak termik santralinin maliyetinin hangi ölçülerde olacağı hakkında bir bilgi verecektir.

Bu havzalar üzerine kurulabilecek santrallerin dışında Türk Sanayi alanında yer alabilecek gübre, çimento, tuğla ve briket fabrikalarını da göz ardı etmemek gerekiyor.

Kömürün yanması sonucu oluşan kül, çimento sanayinde hiçbir katkı maddesi gerektirmeden kullanılabilmektedir. Bugün bu küller Gaziantep, Adana gibi çimento fabrikalarında kullanılmasına rağmen her nedense Afşin-Elbistan' da bir çimento fabrikası kurularak bu küllerin kullanılması için bir ihtiyaç duyulmamıştır.

Ayrıca santralden sağlanan küllerle birkaç tane tuğla fabrikası beslenebilir. Kömür üzerinde bulunan ve gübre sanayinin hammaddesi olan kalın azot tabakası bugün kazılan topraklarda tekrar görülmektedir.

Çıkarılan bugünkü kömürün kalorisinin düşük olması nedeniyle yakımlık kömür olarak kullanılamamaktadır. Halbuki katkı maddeleri ile briketleme metoduna gidilse Türkiye'nin önemli ölçüde kaliteli olarak yakımlık kömürü de sağlanabilir.

Afşin-Elbistan Termik Santralleri ve Kömür İşletmeleri
Afşin-Elbistan Termik santralleri, Türkiye linyit rezervinin yarısının bulunduğu, yaklaşık 4 milyar ton civarındaki, düşük kalorili (ortalama 1170 kcal/kg) linyit kömürlerinin değerlendirilmesi amacıyla kurulmuştur. Her bir ünitesi 344 MW. kurulu gücündeki 4/er üniteden oluşan Afşin-Elbistan A, B, C, D, E, F santrallerinden meydana gelmektedir. Entegre proje tamamlandığında, bu gün olduğu gibi, ileride de ülkemizin çok önemli enerji üretim merkezi olmaya devam edecektir.

Afşin-Elbistan "A" Termik Santralleri
İlk ünitesi 1984 yılında işletmeye açılan A santrali halen işletmede olup, santral Elbistan ilçemizde 28, Afşin ilçernizde 17 km mesafede, Kızıldağ eteklerinde, çoğıılhan kasabası sınırları içerisinde kurulmuştur. Santralin;

Toplam kurulu Gücü : 1376 MW, (4 x 344 Megawatt)
Türkiye kurulu Gücü : 23.352 MW (1998 yılı sonu itibariyle)
Yıllık kömür Tüketimi : 18,5 Milyon Ton/yıl
Yıllık Elektrik Tüketimi : 8,1 KWh
1998 yılı Toplam Elek. Üretimi : 7.693.000.000 KWh
Toplam kömür Tüketimi : 145.946.410 Ton. (kuruluşundan- 1998 yılı sonuna kadar)
Toplam Elektrik Üretim : 62.922.159.000 KWh (kuruluşundan- 1998 yılı sonuna kadar)

Yukarıda çıkarılmış olan bu teknik verilere göre, 1998 yılı sonu itibariyle, AFŞİNELBİSTAN A Termik santra1inin kurulu gücünün, Türkiye toplam kurulu gücünün de % n'ine, üretilen elektrik enerjisi miktarı açısından da Türkiye toplam elektrik üret:iminin % 7 si, Termik santraller Toplam üretiminin de %ll'ine tekabül etmektedir.

Santralin ihtiyacı olarak üretilen Linyit kömürünün ortalama damar kalınlığı 33 metre, yer üstünden 36 metre aşağıdan başlayarak, meyilli olarak 152 metre derinliğe kadar inmektedir. Kömürün üretimi sahadaki büyük kapasiteli Maden makinalan marifetiyle yap1lınaktadır. 1 ton kömür üretebilrnek için 2.7 m3 kömürden karşılanmaktadır. İdari yapı, termik Santral ve Kömür İşletme Müdürlüklerinden oluşmaktadır.

Bu santral, işletmeye almışından itibaren bugüne kadar aradan geçen 15 yıllık süre içerisinde bölgede çevre kirliliği yaratarak, pancar, fasulye, buğday, nohut gibi çeşitli zirai ürünlerin rekoltelerinde önemli miktarda düşüşlere neden olduğu ve daha da önemlisi insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilerine bağlı olarak bölgede kanser ve akciğer hastalıklarında kayda değer arhşlar olduğu Üniversitelerden oluşturulmuş olan bilirkişi heyetIerince tespit edilmiştir.

Afşin-Elbistan "B" Termik Santrali :
Santral, Mitsubishi (japon) Firması liderliğinde Badcock (Alman) Gama-Tekfen-Tokar ve Enka (Türk) firmalarından oluşturulan bir konsorsiyuma, 1.6 milyar Dolara, anahtar teslim olarak ihale edilmiştir.

Afşin-Elbistan "B" Ünitesi Termik Santralinin Özellikleri
Toplam Kurulu Güç : 1440 MW. (4 x 360 Megawatt)
Yıllık Kômür Tüketimi : 19 milyon Ton
Yıllık Enerji Tüketimi : 9 milyar kilowattsaat Kwh
Montaj Süresi : 58 ay

Santralin yer tespiti ve istimlak işleri tamamlanmış, Yapımcı firmalann sağladığı krediler Hazine Müsteşarlığına gönderilmiş olup, onay beklemektedir. Kredi onayından sonra yapilll çalışmaları başlayacaktır. Bu çalışmalar esnasında yaklaşık 4000-5000 işçi alınacaktır.

Afşin-Elbistan "C" Termik Santrali :
Kurulu gücü 1440 MW (4 x 360 Megawatt) olan santralin yapımı konusunda Devlet Planlama Teşkilah onayı mevcut olup, Finans nedeni ile, Hazine Müsteşarlığı işlemleri ileriye ertelenmiştir. Başkaca herhangi bir çalışma yoktur.

Afşin-Elbistan "D" Termik Santrali :
Bu santralle ilgili herhangi bir çalışma yoktur.