Tarih: 25.04.2024

Şehsuvaroğlu Ali Bey

Ali Bey, babası Şehsuvar Bey'in Kahire'de idam edilmesinden sonra, Dulkadirli Beyi olan Şahbudak'a karşı olduğu ve kendisine herhangi bir şey yapabileceğinden endişe ettiği için Osmanlı Padişahı II. Bayezid'in yanına sığınmıştı. Yavuz tahta çıkınca da Ali Beyi Çirmen Sancak Beyliğine tayin etmişti...

Yavuz'un İran Şahı ile yaphğı Çaldıran savaşında ve savaştan önce keşif kolu reisi olarak gerçekten olağanüstü görevleri başarmış; sırf keşif ve casusluk faaliyetlerinden dolayı Yavuz tarafından 3000 flori alhn ve Hersek Ahmet Paşa'nın hazineye intikal eden bir murassa kılıcı ile taltif edilmişti...

Çaldıran Muharebesi'nde de Ali Bey Öncü Birlikler Kumandam olarak görev yapmış, kahramanca mücadele ederek, Şah İsmail'i ve onunla kaçan Safavi ordusunu kovalamış, Şah'ın hanımım, sanacağını ve hazinesini ele geçirerek Yavuz'a teslim etmişti.

1516 Temmuz'unda, Yavuz, Şah İsmail üzerine yeni bir sefer hazırlığı yaphğını yaymışh. Amacı Kansu Gavri'yi gafil avlamakh. Buna inanan Memluk Sultam, fırsat bilip, Alaüddevle'nin oğullarını Dulkadirliler'in başına geçirmek üezere saldırmak istedi ve ordusunu Suriye'ye kadar getirdi. Yavuz O'na mektup yazarak "Şah İsmail'le aramıza girme" diyerek niyetini iyice sakladı ve ordusu ile Elbistan'a geldi. Ali Bey ile birleşerek O'nu öncü birlikleri kumandam etti ve Suriye'ye doğru yola Çıktı.

Kansu Gavri durumu anlayıp tam hazırlamadığı ordusu ile karşı koymak istedi. İki ordu 24 Ocak 1517'e Merc Dabık'ta karşılaştı. Ali Bey, Osmanlı Ordusunun sağ kanadına kumanda eden Anadolu Beylerbeyi Zeynel Paşa'nın yanında yardımcısı olarak yer almıştı. Ali Bey'in tam karşısında, Memluk ordusunun sol kolunda yer alan Alaüddevle'nin kardeşi, Ali Bey'in amcası Abdfurezzak ile Alaüddevle'nin torunu yani Şahruh Bey'in oğlu Melik Arslan yer almışh. Savaş başlar başlamaz, Ali Bey Melik Arslan'ın üzerine ahlıp onu bir kılıç darbesiyle katletti. Savaş boyunca bütün Memluk ordusu, Osmanlı ordusunun sağ kanadına hücum etti ise de muvaffak olamadılar ve sadece bu kola yenilerek dağıldılar. Kansu Gavri de savaş meydanında öldfuüldü. Abdfurezzak esir edildi.yer almışh. Ali Bey'in tam karşısında, Memluk ordusunun sol kolunda yer alan Alaüddevle'nin kardeşi, Ali Bey'in amcası Abdfurezzak ile Alaüddevle'nin torunu yani Şahruh Bey'in oğlu Melik Arslan yer almışh. Savaş başlar başlamaz, Ali Bey Melik ~slan'ın üzerine ahlıp onu bir kılıç darbesiyle katletti. Savaş boyunca bütün Memluk ordusu, Osmanlı ordusunun sağ kanadına hücum etti ise de muvaffak olamadılar ve sadece bu kola yenilerek dağıldılar. Kansu Gavri de savaş meydanında öldfuüldü. Abdfurezzak esir edildi.

Meriıluklar'ın başına Kansu Gavri'nin yeğeni ve Saltanat vekili Tomanbay geçip Sultan oldu.

Merci Dabık zaferinden soma dönmek isteyen Yavuz'u Mısır'ın fethine ikna eden Ali Bey, yine öncü birlikler kumandanı olarak yola koyuldu. Ridaniye'de Osmanlı ordusunun hangi taraftan hücum etmesi gerektiğini, bazı vezirlerin muhalefetine rağmen Yavuz'a kabul ettiren Ali Bey, bu sefer ordunun sağ tarafına kumanda eden Sinan Paşa'nın yanında ve yardımcısı olarak çarpışmaya girdi. Bu kanlı savaşta, Sinan Paşa ve Ali Bey'in bir oğlu şehit düştü.

Zaferden sonra, Kahire'ye ilk giren kuvvetlerin başında Ali Bey vardı. Bizzat sokak muharebelerine katıldı ve Nil nehrinden yüzerek kaçmaya çalışan Tomanbay'ı kemend atarak yakaladı. Babasının intikarnını almak için Yavuz tarafından Tomanbay Ali Bey'e teslim edildi. Ali Bey de Tomanbay'ı, hpkı babası gibi, Züveyle Kapısı'nda asarak idam etti 13 Nisan 1517.

1519 yılında Anadolu'da Celali isyanları başlatan Celal, Turhal'da büyük bir ayaklanmaya sebep oldu. İlk zaman kendisine karşı çıkan küçük kuvvetleri yenince hem şımardı hem de şöhreti ve taraftarları arttı. Bunun üzerine Rumeli Beylerbeyi olan Erhat Paşa'yı vezir edip Celal'in üzerine gönderen Yavuz, Ali Bey'e de haber göndererek yardımcı olması için emir verdi. Hemen harekete geçen Ali Bey, Kayseri'de Karaman Beylerbeyi Hüsrev Paşa ve Rumeli Beylerbeyi Sadi Paşa ile buluşup, Ferhat Paşa'yı beklerken Celali'lerin kaçmalarına imkan vermek istemediğin den harekete geçti ve 24 Nisan LS19 günü sabahtan yatsı vaktine kadar süren çok kanlı bir çarpışmadan sonra, Celal kaçmayı başardıysa da isyancıların çoğu öldürüldü ve esir edildi.

Kaçan Celal, Ali Bey'in Üveys adındaki Bozok (Yozgat) valisi olan ve Celal'le bir hesabı bulunan oğlu takip etti ve yakalayıp Ali Bey'e getirdi. Ali Bey de başını keserek Yavuz'a gönderdi.

Ali Bey'in bu başarası Ferhat Paşa'nın kıskançlık ve hasedine yol açmıştı!...

Yavuz vefat edip de yerine Kanuni Sultan Süleyman padişah olunca, bunu fırsat bilen Şam valisi Canberdi Gazeli isyan etti. 20.000 kişilik bir kuvvetle Halep'i kuşattı.

Celali isyanında olduğu gibi Kanuni bu isyanı bastırmak için yine -eniştesi- Ferhat Paşa'yı görevlendirdi ve Ali Bey'e de O'na yardımcı olması için emir verdi. Ali Bey de daha önce yaphğı gibi, Ferhat Paşa'nın gelmesini beklemenin zaman kaybı olacağına kanaat getirerek, hareket etti. Canberdi ile yaphklan karşılaşmada O'nu hemen bozguna uğrath ve Şamia kaçmasını sağladı. Ferhat Paşa geldiğinde iş hemen hemen bitmişti. Birlikte, Şam'a çekilen Canberdi'nin üzerine yürüdüler. Ocak lS21'de bozguna uğratıp, başını kestiler.

Ali Bey'in bu başansı Ferhat Paşa'nın O'na duyduğu kıskançlığı bir kat daha arttırmıştı.

Göze giren Ali Bey, Kanuni Belgrad Seferi'ne çıkhğında, O'nun emriyle, Osmanlı topraklarının Doğu sınırlarının bekçiliğini yaptı.

Kini dinmeyen Ferhat Paşa, belki de gözü olduğu bir makama Ali Bey'in tayin edilebileceğinden korktuğu için, bir yalan uydurup, Ali Bey'in kendi halkına zulmettiğini, hatta bağımsızlık peşiride koştuğunu yay~ ve bunu Kanuni'ye duyurdu. Kanuni de .durumu yerinde incelettirrnek üzere bir heyet gönderince, duruma içerleyen Ali Bey, bu heyeti katlettirdi. Bunu fırsat bilen Ferhat Paşa, Kanuni'den Ali Bey'in katli için bir ferman koparh. Çeşitli yalahlanyla, Kanuni'yi aldatmasım bilmişti. Ferhat Paşa Tokata gelerek, "Şah İsmail'e karşı yapılacak yeni bir sefer hakkında fikir alış-verişinde bulunulacak" bahanesiyle Ali Bey'i çocukları ve beyliğin yönetiminde ileri gelenlerle birlikte davet etti.