Şehirlerin büyümesi ve nüfusunun artması sonucu sosyal ve
kültürel özellikleri ile, sadece kendi ülkelerinde değil, yerküre
üzerinde de bir güç ve etki alanları oluşturmaktadırlar.
Hızlı bir nüfus arhşına sahne olan, ekonomik kaynaklarını değerlendirmeye
yönelik dev tesislerin kurulduğu ve gelişmesi ile
ülkemizde önemli bir güç alam haline gelen bölgenin nüfus ve
yerleşme yapısı şöyledir.
57 yerleşim biriminin bulunduğu Afşin ilçesinde, merkez dahil
12 yerleşim birimi belediye teşkilahna kavuşmuş kasaba statüsündedir.
Bu kasabalardan ikisinin nüfusu 10.0002'i aşmıştır.
Bunlardan Tamr Kasabasında 26.585, Arıtaş Kasabasında ise
12.000 nüfus yaşamaktadır.
Devlet İstatistik Enstitüsünün verilerine göre 2000 yılı nüfus
sayımında Afşin merkezde 62.150 kişi, kasaba ve köylerde 75.116
kişi olmak üzere toplam 137.266 nüfus yaşamaktadır.
76 yerleşim biriminin bulunduğu Elbistan ilçesinde 10 yerleşim
birimi belediye teşkilahna kavuşmuş, kasaba statüsündedir.
Elbistanda merkezde 87.274 kişi, kasaba ve köylerde 57.167 kişi
olmak üzere toplam 144.441 nüfus yaşamaktadır.
Elbistan Ovasının bah kesiminde ve birbirine çok yakın olan bir
alanda kurulmuş olan bu iki ilçenin toplam merkez nüfusu 141.465
kırsal alandaki nüfusu ile birlikte 257.264 kişiyi bulmaktadır.
1970'li yılların başından itibaren bölgede kömür çıkarılmasına
başlanması ve Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin inşaası, kentin
nüfus çekimini hızlandırmıştır. 1970-1975 döneminde nüfus artış hızı, Türkiye geneli ve bağlı bulunduğu K.Maraş ili ortalamalarının
yaklaşık üçbuçuk kat üzerine çıkarak % 13.77 gibi çok yüksek
bir değere ulaşmıştır. Bu dönemde Türkiye geneli 4.28, K.Maraş
ili geneli 4.51 olmuştur.
Bölgedeki nüfusun hızlı artışı, yöredeki kömürün çıkarılması
ve tamamen Mşin-Elbistan Termik Santralinin faaliyeti ile ilgilidir.
1975-1980 döneminde söz konusu tesisin yavaşlamasına paralel
olarak nüfus artış hızı da düşmüştür. Bu durum ülkede parasal
kaynakların azalması ve buna dayalı olarak Mşin-Elbistan
Termik Santralinin durma noktasına gelmesi ile ilgilidir. Bütün
bu gelişmeler kısa süre için bölgenin nüfus çekim özelliğini düşürerek
% 2.03' e indirmiştir.
Bölgenin nüfus artışının nedenlerinin başında göç olgusu gelmektedir.
İlçenin nüfus artışının en büyük nedeni çekim merkezleri
oluşudur. Bu göçler hem il dışından, hem de il içindeki kırsal
alanlardan olmuştur. çevre il ve ilçelerden başka, il dışından
G.Antep, Adana, Kayseri, Malatya ve Sivas gibi çevre illerden
göçler olmuştur.
Özetle, bölgede 1945'ten 1965 yıllarına kadar olan dönemde,
nüfus artış hızı doğum ve ölüm oranının farkından kaynaklanan
doğal bir artış hızı gösterirken 1970-1975 döneminden itibaren
göçün rekor düzeye ulaşması ekonomideki gelişmelere bağlı olarak
ve özellikle Afşin-Elbistan Termik Santralinin faaliyeti ile birlikte
hız kazanmıştır.
Bölgedeki bu nüfus artışı devam edecektir. Çünkü bölgede kurulacak
olan 1998 yılında temeli atılan II. Ünite projesinin ülke ve
bölgede yaratacağı istihdam nedeniyle oluşacak dolaylı taleplerin.
yöre ekonomisine canlılık getirmesi beklenmektedir. Birkaç
yıl içinde karşılaşılması muhtemelolan enerji darboğazı bu projesinin
gerçekleşmesi ile üretilecek enerjinin ülke ekonomisi açısından
önemini artırmaktadır. Ayrıca bölgede III. Ünitenin kurulabileceği
yer için etütlere şimdiden başlanmıştır.
Elbistan ovası üzerinde kurulmuş olan Elbistan ve Afşin ilçelerinin
ilkçağlardan beri önemli birer yerleşim merkezi oldukları
ve her dönemde bu önemlerini korudukları bugün de ülkemizin
nüfusu en yoğun bölgelerinden biri olduğu görülmektedir.
Bu kadar yoğun bir nüfusa sahip olan bu iki ilçenin idari statüsünün
değiştirilmesi yöre halkına büyük bir hizmet olacaktır.
2000 nüfus sayım sonucuna (gayri resmi) göre Afşİn Merkez
ve kasaba nüfusları aşağıya çıkarılmıştır.
Merkez |
62.150 |
Kasabalar |
|
Altunelma |
5316 |
Arıtaş |
8900 |
Bakraç |
3392 |
Büyüktatlar |
5447 |
Çobanbeyli |
3583 |
Çoğulhan |
5310 |
Dağlıca |
4234 |
Esence |
964 |
Tanır |
10211 |
Tablo 23 : Afşin Köylerinin Nüfus Sayım Sonuçları
1. Ağcaşar | 133 | 26. Kangal | 214 |
2. Atemta | 130 | 27. Karabüklü | 325 |
3. A1taş | 1176 | 28. Kaşanlı | 2373 |
4. Alımpınar | 394 | 29. K.Tatlar | 993 |
5. Armutalan | 206 | 30. Kötüre | 212 |
6. Başüstü | 707 | 31. Koçovası | 450 |
7. B. Sevin | 812 | 32. Kuşyakası | 601 |
8. Binboğa | 1176 | 33. Nadır | 994 |
9. Büget | 501 | 34. Ortaklı | 505 |
10. Çağlıhan | 172 | 35. Oğlakkayası | 216 |
11. Çukurpınar | 306 | 36. Ördek | 474 |
12. Çomuzduz | 705 | 37. Örenli | 105 |
13. Dereboyu | 388 | 38. Örenderesi | 109 |
14. Dokuztay | 285 | 39. Soğucak | 252 |
15. Emirli | 610 | 40. Söğütdere | 102 |
16. Emirilyas | 582 | 41. Tarlacık | 355 |
17. Erçene | 716 | 42. Türkçayın | 436 |
18. Gözpınar | 79 | 43. Topaktaş | 341 |
19. Haticepınar | 66 | 44. Türksevin | 691 |
20. Hüyüklü | 1384 | 45. Yazıdere | 370 |
21. İğdemlik | 424 | 46. Yazıköy | 1119 |
22. İnci | 171 | 47. Yazıbelen | 1200 |
23. İncirli | 252 | | |
24. Kabaağaç | 1091 | | |
25. Karagöz | 1023 | | |
Toplam : 23.987 Kişi |