Elbistan'ın Genel Jeolojik Yapısı

1. Genel Jeoloji
Elbistan'ın eteğine kurulduğu Şardağı, Dış Toroslara dahil olan bir lizanhdır. Kuzeydoğusunda oldukça geniş, gözleri dolduran, alabildiğine uzanan bir düzlük (ova) yer alır. Bu ova çeşitli, değişik üniteler tarafından kuşaWır. Güneybahsında üçüncü zamanda teşekkül eden Şardağ (2200 m), Güneyinde Şardağın devamı olan Medetsiz ve Mihrab dağları (2250 m), Doğusun~a bölgenin en yüksek dağı, Torosların devamı olan Nurhak dağı (3090 m), Kuzeyi Sultan Korusu Platosu ve Tahtalı dağları (1500- 2000m) ile çevrilmiştir. Elbistan birikinti ovası ücüncü zamandan· kalma yaşlı tortularla doldurulmuştur.

Elbistan havzası ise, Ceyhan vadisi içinde uzanan Doğu Anadolu çöküntü havzalarından biridir. Doğu-bah yönünde uzun ekseni 60-65 km eni ise 40-45 km arasında değişir. Havzanın bahsı yüksekliği yer yer 2.500 m.yi geçen ve kütlevi bir görünüşe sahip Binboğa dağları ile çevrilmiş olup, güney kısmı Paleozoik kalkerlerin kristalleşen şistler ve bazik volkanik kayalardan oluşan ve yüksekliği 3.054 m. olan Berut dağı ile sınırlanır. Ayrıca güneydeki Berut dağının yamaçlarında 1.200 ila 1.300 metre yükseltide, uzunluğu 6-8 km. varan Neojen depoları mevcuttur. Havzanın doğusunda Permo- Karbonifer kalkerlerinin oluşturduğu ve kuzeybah-güneydoğu istikametinde çok kıvrımlı dağlık saha göze çarpar. Bu dağların içinde en yüksek nokta Şardağ (2.300 metre) 'dır. Havzayı çevreleyen Şardağ, Binboğa ve Berit dağları 2.000-3.000 metreye ulaşan ve çok dik eğilimlerin mevcut olduğu kütlelerdir.

Morfolojik olarak havza tab am çok yeknesakhr. Muhtemelen, eski bir gölün kapladığı Elbistan havzasının tabanındaki bir ada olarak tammlanan soluk tepeleri bir tarafa bırakılacak olursa hemen her yerde son derece azdır.
Elbistan havzasım çevreleyen yüksek sahadan, havzaya birçok akarsular gelir. Bunlar bilhassa güneybah, kuzeybah ve doğuda oldukça fazladır. Bu akarsuların havza tabanına indiği sahalarda taşımış oldukları maddelerle oldukça belirgin birikintiler oluştururlar. Bu birikintilerin büyüklüğü, taşıdıkları tanelerin boyutları ve oluşturdukları toprak tipleri, mevcut olan iklim koşulları ile nehirlerin ağaçlanma havzalarındaki Jeolojiyle yakın bir ilişkisi vardır. Bunlardan Ceyhan nehrinin en geniş ağaçlanma havzası mevcut olup, bu nehrin getirmiş olduğu sedimentler de sahada en geniş alanı kaplarlar. Bölgenin ve Türkiyenin en önemli nehirlerinden biri olan Ceyhan nehri, kaynağını Elbistan'ın üç kilometre güneydoğusundan Pınarbaşı mevkiinden alır. Pınarbaşı Elbistan ovasını sulayan Söğütlü, Hurman ve Sarsap kolları ile birleşerek, ilçe sınırlarını bahda terkeder. Doğudan bahya doğru Y şeklindeki fay, dünya üzerindeki en büyük fayı teşkil eden, Kor çukurunun bir koludur.