Yeryüzü Şekilleri

A. Dağlar
Elbistan'ın bahsında, dış Torosların devamı olan bölgenin ikinci büyükdağı olan Berit dağı yer alır 3054 metre yüksekliğindeki bu dağda halen gaz fışkıran bir krater mevcuttur. Yine şehrin bah yamacında bulunan Şardağı 2300 metre yüksekliktedir. İlçenin kuzeyinde yüksek bir plato teşkil eden Sultankorusu ve bunun güneyinde 1500 metre yükseklikte Kızılseher dağları yer alır. Bu dağların devamı olan Tahtalı Dağlarının yüksekliği 2000 metreyi bulur. Ayrıca Kahramanmaraş istikametine doğru uzanan Koç ve Engizek dağlarının birçok kesimleri ilçe sınırları içerisinde yer alır.

B. Ovalar
İlçenin en geniş ovası kendi adıyla anılan Elbistan ovasıdır. Çukurova, Konya ovası ve Harran ovasından sonra yurdumuzun beşinci büyük ovasıdır. Toprak itibariyle kum, kil, silt ve organik maddeler olup, ovada alüvyon, dağlık kısımlarda ise mineral maddelerince zengin kireç topraklar vardır. Doğuda Nurhak dağı kolları arasında uzanan Til ovası ve Şardağı'mn güneyine uzanan İğde ovası, Elbistan'ın ikinci derecede büyük ovalarını teşkil eder. Bahya doğru devam eden Afşin ovası da bu ovaların devamını meydana getirir.

C. Platolar
Elbistanın kuzey kısmını kaplayan Sultankorusu Platosu ile güneydoğusunu kaplayan Nurhak ve güneyini kaplayan Yılanovası platolan, Elbistan'ın ünlü yaylalandır.

D. Akarsular
1. Yerüstü Suları:
Şehrin güneydoğusundan kaynağını alan Ceyhan nehri baştan başa Elbistan ovasını sular.

Ceyhan, Nurhak. dağlarından kaynağını alan Söğütlü çayı ile şehrin çıkışında Battal köprüsüne yakın bir yerde birleşerek batıya doğru Sarsap ve Hurrnan çayıru da alarak Kahramanmaraş istikametine doğru akımım sürdürür. Elbistan ovasını sulayan Söğütlü çayı da son yıllarda kurumakta, bu da tarımı olumsuz yönde etkilemektedir.

Ceyhan ve kendisine katılan çaylar Kahramanmaraş istikametine doğru dar ve dik boğazlar arasında yol alır. Dağdere köyü yakınında nehir yatağı iyice daralarak 2,5-3 metre enindeki bir boğazdan geçer ve Gürlek şelalesini meydana getirir.

2. Yeraltı Suları:
Bölge yeraltı suları bakımından oldukça zengindir. Daha önceleri yapılan kömür arama çalışmaları neticesinde ve yapılan sondajlarda, büyük bir yeraltı suyunun Nurhak dağından Elbistan ovası istikametine 100 metre derinlikte aktığı tesbit edilmiştir. Ayrıca bölgenin kuzeyinde ikinci bir yeraltı suyunun Ceyhan yatağı istikametine doğru akmakta olduğu yapılan araştırmalarla sabittir.

3. Maden Suları:
İdari bakımdan ayrı da olsa Elbistan'ın güneyinde bulunan Ekinözü (Cela) ilçesi yakınındaki içme maden suları büyük önem taşımaktadır. Her yaz Türkiye'nin çeşitli yerlerinden birçok insan bu sularda şifa bulmak için buraya akın etmektedir. Ayrıca Suriye, Lübnan plakalı özel otolarıyla gelen yabancı turistler de göze çarpmaktadır. Bu su bileşimindeki özelliklerinden dolayı içmek veya banyo yapmak suretiyle sindirim organları hastalıkları, böbrek hastalıkları gibi birçok hastalığa iyi gelmektedir.

7. Bitki Örtüsü
A. Tabii Bitki Örtüsü
Bölgedeki dağların eskiden bitki örtüsü bakımından çok zengin olmasına rağmen ormanların gelişi güzel tahrip edilmesi nedeniyle şimdi çıplak kayalar halindedir. Ancak kuzeydeki Sultankorusu platosunda az da olsa fundalıklara rastlanır. Önceleri ormanla kaplı olduğu bilinen Şar dağında yıllarca yapılan ağaç kesimleri sonucu artık toprak bile kalmamış, erozyona uğrayarak çıplak kayalar gözler önüne serilmiştir. Elbistan'ın güney ve güneydoğusunu kaplayan Berit, Engizek ve Koç dağları arasındaki bölge orman bakımından zengindir. Çam ve Meşe ağaçları bölgenin karakteristik bitki örtüsünü teşkil eder. Bölgenin tabanını ise boyu pek fazla olmayan otlar, lavanta çiçekleri ve küçük çalılıklar kaplar. Nurhak dağının eteklerinde ise ormanın son kalıntıları olan ardıç ve bodur fundalıkları göze çarpar.

Elbistan havzasında, bitki örtüsü, iklim ve reliefe göre değişmeler gösterir. Genellikle vejetasyonun karakteri nemlilik oraru, relief ve toprak derinliği ile ilgilidir. Böylece vejetasyonun karakterinin toprak derinliği, relief ve nemlilik oranları ile çok yakın ilişkisi olduğu hemen göze çarpar. İklim koşulları ile tabü vejetasyonu arasında uygunluk görülmektedir. Bölgenin güneybalı bölümündeki yüksek dağlık sahalarda doğan vejetasyon tamamiyle Akdeniz iklimi karakterini yansıtmaktadır. Bu sahadaki bitki örtüsü genellikle çalılıklar ve otsu bitkilerden meydana gelmiştir. Açık düz sahalarda bazı step bitkileri görülmektedir. Daha balıya doğru gidildikçe yüksek sahalarda stepler yerlerini koruyan ormanlara bırakmakta ve egemen türleri sarı çember meydana getirmektedir. Havzanın doğu ve orta kısımlarında, bitki örtüsü tipik yan kurak sahanın karakterine sahiptir. Burada ince çalılıklar ile çeşitli türlerden oluşan yıllık otsu bitkiler görülür.

Çok verimli ve sulak bir ovaya sahip olan Elbistan'da her, türlü tahıl, bilhassa kaliteli pancar, buğday, fasulye, nohut ve arpa yetiştirilir. Aynca Ceyhan nehri yatağında ve bir çok köylerde meyvacılık da günden güne ilerlemektedir. Elma, armut, kayısı, kiraz, erik, şeftali ve bağcılıkta büyük aşamalar kaydedilmiştir. Son yıllarda ekimine geniş yer verilen ayçiçeği de bölgede yetiştirilen kültür bitkileri arasında yer alır.

Bölgede geçmişte yer yer dutluklar yer alırken, bugün önemini yitirmekle birlikte bahçeleri süsleyen bitkilerdendir. Aynca son zamanlarda yapılan fenni ancılık nedeniyle gelişme gözlenmiştir. Elbistan ovası için imkanlar geliştirildiği takdirde şimdiki üretimi yapılan kültür bitkilerinin verimi artacağı gibi değişik kültür bitkilerinin yetiştirilmesine de imkan sağlanmış olur.

8. İklim
Elbistan ikliminin özelliklerini ana başlıklar altında açıklamadan önce genel ifadelerle şun1an diyebiliriz: Elbistan havzası Akdeniz iklimi ile kara iklimi arasındaki geçiş sahasında bulunur. Havzanın bah kısmı daha çok Akdeniz ikliminin bir geçiş tipini yansıtmaktadır. Soğuk ve nemli bir kaç mevsimi, buna karşılık kuru ve sıcak bir yaz mevsimi, öte yandan doğu kısmı daha karasal bir iklime sahip olup, soğuk bir kış ve sıcak kurak bir yaz mevsimi görülür; yağış ise bahda, doğuya nazaran daha fazladır. yağışlar yıl içinde en çok İlkbaharda Mart-Nisan, Sonbaharda Ekim-Kasım aylarında görülür. Rüzgarlar; kuzeyden esen Poyraz rüzgarlan ile güneybahdan esen Lodos (Göksun) rüzgarlan daha çok görülür. Poyraz rüzgarlan kışın kar, Lodos rüzgarlan ise bölgeye bol miktarda yağmur getirir. Bölgede orta şiddette rüzgarlar vardır. Çok şiddetli rüzgarlara ve fırtınalara rastlanmaz.

A. Basınç Dmumu
Elbistan'da aylar içerisinde en fazla üç-dört milibarlık bir oynama görülür. Elbistan bölgesinin yazlan oldukça sıcak, kışlan ise soğuk geçmektedir. Bölgede kışın yüksek basınç, yazın ise alçak basınç hakimdir. Bölgede sonbahar ve kış aylarında oluşan ve bölgeyi etkisi altına alan, Akdeniz ve Sibiryadan teşekkül eden alçak basınçtır. Ortalama basınç değeri Elbistan'da 886 milibardır. Basıncın ortalama en fazla olduğu ay Ocak, en az olduğu ay ise Temmuz ayıdır. Tesbit edilen en yüksek günlük basınç, Kasım ayında 899.3 milibardır. En düşük günlük basınç ise mart ayında 849.4 milibardır.

B. Sıcaklık Durumu
Elbistan için yıllık ortalama sıcaklık değerleri 9.8 derecedir. Bölgenin serin olmasına sebep ise; denizden çok yüksek olması, güney ve kuzey rüzgarlara açık bulunması ve yüksek dağlarla çevrili olmasıdır. Elbistan'da en sıcak ay ortalaması Agustos'ta 32.5 derecedir. En soğuk ay ise Ocaktır ki rastlanan en düşük sıcaklık -25 derece civarındadır. Sıcak yaz mevsimini takibeden sonbahar, soğuk olan kış mevsimini takibeden ilkbahardan daha sıcaktır. Günlük sıcaklığın ortalamanın oldukça üstünde, olduğu gün sayısı yaklaşık 71 gündür. Tropik günler genellikle Nisan sonunda başlamakta, Ekim ayı ortalarında son bulmaktadır. Günlük yüksek sıcaklığın 25 derece veya daha yukarı çıkhğı yaz günleri sayısı ortalama 130 gündür. Sıcaklığın O dereceden düşük olduğu kış günleri sayısı 27 gündür. Elbistanda don olayı en erken Ekim ayında başlar ve en geç Mayıs ayında son bulur. Meteoroloji istasyonunda kaydedilen en yüksek sıcaklık 39 derecedir. Kaydedilen en düşük sıcaklık ise - 35.3 derecedir.

C. Meteorolojik Günler
Elbistan'da meteorolojik günler önem taşır. Açık, kapalı ve bulutlu günler sayısalolarak şöyledir: Elbistan'da senenin 127 gününde gökyüzü tamamen açık, 70 günü kapalı ve 167 günü bulutludur. Elbistan'da belli başlı bulut türleri oluşur. Açık günler yaz ve yaza yakın olan bahar aylarında, kapalı günler kış ve kışa yakın olan bahar aylarında daha fazla toplanmıştır.

D. Yağış
Elbistan yağış rejimi bakımından Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgesi yağış rejimine benzemektedir. Ortalama yıllık yağış miktarı 366.2 mm'dir. Güneybalı'dan gelmekte olan deprasyonlar bol yağış bıraklığı gibi Akdeniz üzerinden gelen ve bol rutubet ihtiva eden sıcak hava kütlelerinin dağlara çarpması esnasında soğuyarak donmuş hale gelmesi sonucu, bırakmış olduğu yağışlarda önemli yer tutmaktadır. Elbistan'da yağış durumu şu şekilde özetlenebilir; Kışın Akdeniz kıyılarından gelen güneybalı yönlü barometrik deprasyonlar hakimdir. Doğuya doğru yayılan alçak basınç sistemi, bölgeye bol yağışların düşmesine sebep olur. Bundan başka kışın Arabistan yarımadası üzerinde görülen yüksek başınçlı hava hareketlerinin de yağış getirdiği görülür.

Elbistan'da yılın ortalama 60-70 günü yağışlı geçer. En yağışlı aylardan biri de Ocak ayıdır. Yağışlı günlerin en az görüldüğü ay ise, yılın en sıcak ve nisbi nemin düşük olduğu Temmuz ayıdır. Elbistan'da tesbit edilen günlük en çok yağış Şubat ayında 90.8 mm olarak kaydedilmiştir.

İklim başlığı altında buraya kadar yaplığımız açıklamalar Elbistan'ın uzun yıllardır değişmeyen genel iklim karakterini ortaya koymaktadır. Ancak son yıllarda birtakım değişiklikler olmuş, daha sıcak geçen yaz günleri başlamış, soğuklar ise bir hayli artmıştır.

Elbistan Meteoroloji İstasyonu
Elbistan'a meteoroloji istasyonu 1960 yılında kuruldu. İlk kurulduğu zaman küçük yağış istasyonu olarak hizmet veren istasyon, daha sonra klima ve büyük klima olarak hizmet yapmışm. Bugün ise, standartlara uygun, tam teşekküllü bir meteoroloji istasyonu olarak hizmet vermektedir.

Elbistan meteoroloji istasyonunda Müdür, teknik memur ve hizmetliden oluşan üç kişilik bir kadro hizmet vermektedir. İstasyonda birçok ölçümler yapılmakta, bu ölçümlere bağlı olarak grafikler ve tablolar oluşturulmaktadır. Meteoroloji istasyonunda oluşturulan bu verilerin birçok yazan vardır. Ancak bu bilgilerden tam olarak yararlandığı söylenemez. Meteorolojik veriler tanın alanında çok iyi bir şekilde kullanılabilir. Mesela; herhangi bir bitkinin ekimini yapacak olan çiftçi, ekimden önce meteorolijiden toprak alh S, 10,20,50 ve 100 cm sıcaklık değerini alabilir. Böylece toprak alh sıcaklığı, don olup olınadığını öğrenerek verimi armabilir.